Minggu, 06 November 2011

Naskah - Bujangga Manik: Prabu Jaya Pakuan (5)


Sanepi ka bukit se(m)pil,
ka to(ng)gongna Bukit Bongkok,
sacu(n)duk ka Bukit Cungcung,
na jajahan Saung Agung,
(Setiba di Gunung Sempil,
berada di belakang Gunung Bongkok,
dan tiba di Gunung Cungcung,
dalam wilayah Saung Agung,)

ku ngaing geus kaleu(m)pangan,
leu(m)pang aing nyangwetankeun,
meu(n)tasing di Cilamaya,
meu(n)tas di Cipunagara,
lurah / Medang Kahiangan,   /13v/
ngalalar ka To(m)po Omas,
meu(n)tas aing di Cimanuk,
ngalalar ka Pada Beunghar,
meu(n)tas di Cijeruk-Manis,.
(Telah aku lalui,
lalu berbelok menuju timur,
menyeberangi Sungai Cilamaya,
menyeberangi Sungai Cipunagara,
dalam wilayah Medang Kahiangan,
berjalan melewati Gunung Tompo Omas,
menyeberangi Sungai Cimanuk,
pergi melalui Pada Beunghar,
menyeberangi Sungai Cijeruk-Manis.)

Ngalalar aing ka Conam,
Ceremay a(ng)geus katukang,
Ti(m)bang deungeun Hujung Barang,
Kuningan Darma Pakuan,
pahi a(ng)geus kaleu(m)pangan.
(Aku berjalan melewati Conam,
Gunung Ceremay telah kutinggalkan,
Timbang dan Hujung Barang,
Kuningan Darma Pakuan,
semua tempat itu telah kulalui.)

Sacu(n)duk ka Luhur Agung,
meu(n)tasing di Cisinggarung.
(Setelah tiba di Luhur Agung,
aku menyeberangi Sungai Cisinggarung.)

Sadatang ka tungtung Su(n)da,
nepi ka Arega Jati,
sacu(n)duk ka Jalatunda,
sakakala Silih Wangi.
(Setelah tiba di ujung Sunda,
sampailah di Arga Jati,
dan tiba di Jalatunta,
yang menyimpan kenangan Silih Wangi.)

Samu(ng)kur aing ti inya,
meu(n)tasing di Cipamali,
ka kidul na Gunung Agung,
ka kenca lurah Barebes.
(Setelah pergi dari tempat itu,
aku menyeberangi Sungai Cipamali,
menuju selatan Gunung Agung,
ke bagian sebelah kiri wilayah Brebes.)

Ngalalar ka Medang Agung,
meu(n)tasing di Cibula(ng?)rang,
ngalalar ka Gunung Larang,
dusuneun lurah Gebuhan,
ngalalar aing ka Sangka,
ka Suci ka Agi-Agi,
ka Moga Dana K(e)reta.
(Berjalan melewati Medang Agung,
menyeberangi Sungai Cibulangrang,
berjalan melewati Gunung Larang,
pedalaman di wilayah Gebuhan,
aku berjalan melewati Sangka,
melewati Suci, ke Agi-Agi,
melewati Moga Dana Kreta.)

Samu(ng)kur aing ti inya,
meu(n)tas aing di Cicomal,
meu(n)tas di Cipakujati,
ngalalar / ing ka Sagara, /14r/
nepi aing ka Balingbing,
jajahan Arega Sela,
na Kupang deungeun na Batang.
(Setelah pergi dari tempat itu,
aku menyeberangi Sungai Cicomal,
menyeberangi Sungai Cipakujati,
berjalan melewati Sagara,
sampai di Balingbing,
kekuasaan Arga Sela,
dari Kupang dan Batang.)

Ka kenca na Pakalongan.
Sacu(n)duk aing ka Gerus,
na Tinep deung na Tumerep,
ku ngaing geus kaleu(m)pangan,
datang ka lurah Tabuhan,
cu(n)duk ka Darma Tumulus,
ngalalar ka Kali Go(n)dang,
(Ke arah kiri ke Pakalongan.
Setelah tiba di Gerus,
di Tinep dan Tumerep,
aku telah melaluinya,
tiba di wilayah Tabuhan,
tiba di Darma Tumulus,
berjalan melewati Kali Gondang.)

Sacu(n)duk ka Mano Hayu,
ngalalar ka Pajinaran,
nepi aing ka Panjalin.
(Setiba di Mano Hayu,
berjalan melewati Panjinaran,
sampailah aku di Panjalin.)

Sacu(n)duk aing ka Se(m)bung,
ngalalar ka Paka(n)dangan.
(Setiba aku di Sembung,
berjalan melewati Pakandangan.)

Sadatang ka Padanara,
nu(n)juk gunung nyangkidulkeun:
(Sedatang aku ke Padanara,
menunjuk pegunungan di arah selatan:)

itu ta na Gunung Rahung,
ti kulonna Gunung Diheng,
itu ta Gunung Sundara,
itu ta na Gunung Kedu,
ti kidul Gunung Damalung,
inya na lurah Pantaran,
itu Gunung Karungrungan,
sakakala na batara,
basa rnitineung batari.
(terdapat Gunung Rahung,
dari arah barat Gunung Dieng,
ada Gunung Sundara,
ada Gunung Kedu,
di selatan ada Gunung Damalung,
tempat-tempat itu adalah wilayah Pantaran,
itulah Gunung Karungrungan,
di mana terdapat peninggalan dewa-dewa,
ketika merindukan dewi-dewi.)

Ti wetan Bukit Marapi,
sakakala Darmadewa.
tnya lurah / Karangian. /14v/
(Di arah timur terdapat Gunung Merapi,
menjaga peninggalan Darmadewa,
yang merupakan wilayah Karangian.)

Diri aing ti Danara,
datang aing ka Pidada.
(Aku meninggalkan Danara,
datang ke Pidada.)

Sadatang aing ka Jemas,
ka kenca jajahan Demak,
ti wetan na Welahulu.
(Setelah aku tiba di Jemas,
di sebelah kiriku adalah wilayah Demak,
ke arah timur Gunung Welahulu.)

Ngalalaring ka Pulutan,
datang ka Medang Kamulan.
(Aku berjalan melalui Pulutan,
pergi ke Medang Kamulan.)

Sacu(n)duk ka Rabut Jalu,
ngalalaring ka Larangan.
(Setelah tiba di Rabut Jalu,
aku berjalan melewati Larangan.)

Sadatang aing ka Jempar,
meu(n)tasing di Ciwuluyu,
cu(n)duk ka lurah Gegelang,
ti kidul Medang Kamulan,
cu(n)duk ka Bangbarung Gunung.
(Setelah tiba di Jempar,
aku menyeberangi Sungai Ciwuluyu,
tiba di wilayah Gegelang,
ke arah selatan Medang Kamulan,
lalu tiba di Bangbarung Gunung.)

Sadatang ka Jero Alas,
meu(n)tas di bagawan Cangku,
ngalalar aing ka Daha,
(Setiba di Jero Alas,
aku menyeberangi Sungai Cangku,
berjalan melewati Daha.)

Samu(ng)kur aing ti inya,
sacu(n)duk aing ka Pujut,
meu(n)tas di Cironabaya,
ngalalar ka Rambut Merem.
(Setelah meninggalkan tempat itu,
tibalah aku di Pujut,
menyeberangi Sungai Cironabaya,
berjalan melewati Rambut Merem.)

Sacu(n)duk aing ka Wakul,
sadatang ka Pacelengan,
ngalalar aing ka Bubat,
cu(n)duk aing ka Mangu(n)tur,
ka buruan Majapahit,
ngalalar ka Dar/ma Anyar, /15r/
na Karang Kajramanaan,
ti kidulna Karang Jaka.
(Setiba di Wakul,
sampai di Pacelengan,
aku berjalan melewati Bubat,
dan tiba di Maguntur,
alun-alun Majapahit,
pergi melewati Darma Anyar,
dan Karang Kajramanaan,
sebelah selatan Karang Jaka.)

Sadatang ka Pali(n)tahan,
samu(ng)kur ti Majapahit,
na(n)jak ka gunung Pawitra,
rabut gunung Gajah Mu(ng)kur.
(Setiba di Palintahan,
setelah meninggalkan Majapahit,
aku mendaki Gunung Pawitra,
gunung suci Gajah Mungkur.)

Ti ke(n)ca na alas Gresik,
ti kidul gunung Rajuna
(Ke arah timur adalah wilayah Gresik,
ke arah selatan Gunung Rajuna.)

Ku ngaing geus kaleu(m)pangan,
ngalalar ka Patukangan,
datang ka Rabut Wahangan,
leu(m)pang aing nyangwetankeun.
(Telah kulalui,
aku berjalan melewati Patukangan,
dan tiba di Rabut Wahangan,
berjalan ke arah timur.)

La(m)bung Gunung Mahameru,
disorang kalereunana.
Datang ka Gunung B(e)rahma,
datang aing ka Kadiran,
ka Tandes ka Ranobawa.
(Lereng Gunung Mahameru,
Aku melewatinya di sisi sebelah utara.
Sampai di Gunung Brahma,
tibalah aku di Kadiran,
di Tandes, di Ranobawa.)

Leu(m)pang aing ngaler-ngetan.
Sacu(n)duk aing ka Dingding,
eta hulu dewaguru.
(Berjalan aku ke timur-laut.
Tiba aku di Dingding,
pusat kedudukan dewaguru.)

Samu(ng)kur aing ti (i)nya,
datang ka Panca Nagara.
(Sepergi dari tempat itu,
tibalah di Panca Nagara.)

Sacu(n)duk aing ka Sampang,
sanepi aing ka Ge(n)ding,
meu(n)tas di Cirabut-Wahangan.
(Setelah aku tiba di Sampang,
sesampai di Gending,
aku menyeberangi Sungai Cirabut-Wahangan.)

Sadatang aing ka Lesan,
inya lurah / Pajarakan, /15v/
leu(m)pang aing ngidul-ngetan,
ngalalar ka Kaman Kuning,
ngalalar ka Gunung Hiang,
disorang kalereunana.
(Setelah aku tiba di Lesan,
yang merupakan wilayah Panjarakan,
kuberjalan ke arah tenggara,
berjalan melewati Kaman Kuning,
melewati Gunung Hiang,
yang aku lewati dari sisi utara.)

Sadatang ka Gunung Arum,
na lurah Talaga Wurung,
ti kalerna Panarukan,
ka kencana Patukangan.
(Ketika aku tiba di Gunung Arum,
yang merupakan wilayah Talaga Wurung,
ke arah utara adalah Panarukan,
ke arah kiri adalah Patukangan.)

Sadatang ka Balungbungan,
di inya aing ditapa,
sa(m)bian ngeureunan palay.
(Sesampai di Balangbungan,
di sana aku bertapa,
Sementara melepas lelah.)

Teher(ing) m(e)rela(k) najur,
tehering na(n)jeurkeun li(ng)ga,
tehering puja nyangraha,
puja nyapu mugu-mugu,
ma(ng)nya(m)bat-walakeun maneh.
(Kemudian aku bercocok tanam,
lalu mendirikan lingga,
menyembah ... memuja ...,
berdoa untuk kekuatan diri.)

Di (i)nya aing teu heubeul,
satahun deung sataraban.
(Di sana aku tidak tinggal lama,
Selama satu tahun lebih.)

Teka waya na bancana.
Datang tiagi (wa)don,
na rua mamarayaeun.
(Lalu datanglah godaan.
Datanglah seorang pertapa wanita,
yang tampaknya mencari teman.)

Teka beka mulung lanceuk,
carekna: "Kaka lanceuking,
Rakaki Bujangga Manik,
haup aing ebon-ebon,
aing na pitiagieun,
manan hese ku mamaneh,
rusuh ku na panga/wakan, /16r/
heman ku na karuaan."
(Dia suatu kali mengangkatku sebagai saudara tua,
katanya: “Saudara, kakakku,
Bujangga Manik yang terhormat,
lihatlah aku, seorang biarawati,
aku akan menjadi seorang pertapa,
daripada harus mengalami kesulitan sendiri,
disulitkan dengan tubuh jasmaniah,
tertarik pada sebuah penampilan.”)

Carekna Bujan(ga) Manik:
"Ku ngaing dirarasakeun.
Bawaing apus sata(m)bi,
ngaran(n)a na Siksaguru.
(Bujangga Manik berkata:
“Aku mengerti apa yang kau maksud.
Aku memiliki buku,
judulnya Siksaguru.)

Tidak ada komentar:

Posting Komentar